Blik op Volkoren – highlights van deze sessie door VBVD
Op 24 oktober ging in de Nekkerhal in Mechelen de focusgroep ‘Blik op Volkoren’ door, een interactieve sessie georganiseerd door het Instituut Brood & Gezondheid vzw. Het was een interessante sessie met tal van sprekers zoals prof. dr. Yves Segers (K.U. Leuven), Rosa Luyten van het Vlaams Instituut Gezond Leven, dr. Luc Colemont en diëtist Lut Van Lierde.
Volkoren evolutie
In een eerste keynote sprak prof. dr. Yves Seger voor de evolutie van volkoren. Over hoe wit brood nog tot niet zo heel lang geleden (1840 - begin 1900 tot zelfs de Expo in 1960) een statussymbool was. Wit brood was voor de rijke mensen, volkoren ‘zwaar’ brood was voor de werkmens. Een interessante reis doorheen de evolutie en perceptie van volkoren brood.
Perceptie van volkoren
Nadien volgde een eerste tafelgesprek met o.a. dr. Luc Colemont en diëtist Lut Van Lierde. Hoe krijgen we wit brood eruit en op welke manier kan volkoren meer gepromoot worden? Hippocrates zei al heel lang geleden: ‘All disease begins in the gut’ en ‘Let food be the medicine’. De Hoge Gezondheidsraad adviseert minstens 125 gram volkorenproducten per dag of voor een goede darmwerking moet men minstens 25 gram voedingsvezels per dag innemen. Ter preventie van cardiovasculaire aandoeningen, diabetes type 2, obesitas, bepaalde kankers (zoals darmkanker) en om het risico van ontstekingsziekten te verminderen wordt zelfs 30 gram voedingsvezels per dag aanbevolen. De volledig integrale volkoren korrel is rijk aan vitaminen, mineralen, antioxidanten en uiteraard ook bijzonder rijk aan vezels.
Volkorenbrood is toegankelijk, makkelijk, goedkoop én lekker. Beter uiteraard een volkoren vezelrijke boterham met gezond beleg dan continue een hele dag door snacken omdat slaatjes niet altijd haalbaar zijn. Bovendien zit brood in het DNA van de Belg. Het nadeel van onze broodcultuur is dat de consument het bos niet meer door de bomen ziet. Naast wit en volkorenbrood vind je bij de bakker, in de supermarkt ook tal van andere broodsoorten zoals licht grof, ‘grijs’ brood’, ‘bruin’ brood, meergranenbrood,... De consument weet het niet meer. Onderzoek toont aan dat 40% van de Vlaamse consument nooit volkorenbrood eet. Duidelijke en transparante informatie is hier cruciaal. De diëtist heeft hier uiteraard ook een belangrijke rol in. Maar uiteraard komt maar een klein percentage van de bevolking bij een diëtist langs. Momenteel hebben veel Vlamingen de perceptie dat alles wat niet wit is, gezond is. Dat klopt uiteraard niet.
Ook is de kennis in de sector zelf vaak onvoldoende. Bakkers zijn helaas zelf niet altijd op de hoogte welke broodsoort nu het meest vezelrijk is. Bovendien wordt volkoren helaas te weinig gepromoot. Het aantal integrale volkorenproducten is ook te klein, waardoor in de late namiddag vaak zelfs geen volkorenproducten meer beschikbaar zijn. Om nog maar te zwijgen over de broodautomaten. Bij de meeste bakkers zit er zelfs amper volkorenbrood in. Net als in de klassieke broodjeszaken en nog verschillende supermarkten waar volkorenbrood helaas ook niet beschikbaar is. Wel verkopen ze meergranenbroodjes waarvan de consument ook de perceptie heeft dat het gezond is. Nog veel werk aan de winkel dus.
Het zou een enorme hulp zijn moest dezelfde boodschap door zoveel mogelijk partijen continue herhaald worden: bakkers, media, de hele retailsector, zelfs influencers kunnen worden ingezet om volkoren te promoten. Want volkorenbrood past zeker in een gezond voedingspatroon, op voorwaarde uiteraard dat het 100% integraal volkorenbrood is en de consument gezond beleg gebruikt.
Vanuit Denemarken licht campagnemanager Rikke Iben Neess het succes van het Danish Whole Grain Partnerhip toe, waar er een succesvolle samenwerking tussen de overheid en de voedingsproducenten bestaat teneinde meer vezelrijke producten op de markt te krijgen en te promoten met een logo. Dit kan een voorbeeld zijn voor België
En naar analogie met andere landen zou de afschaffing van de BTW op o.a. groenten en fruit ook welkom zijn op de écht 100% integraal volkoren producten. Op die manier wordt de consument beloond om voor gezondere producten te kiezen. Gezondere burgers besparen onze overheid op lange termijn uiteraard veel geld.
Rosa Luyten en Ellen Van Gool (influencer) sloten de middag af in een volgend tafelgesprek rond hoe we volkoren makkelijker tot bij de consument kunnen krijgen. Een klein onderzoek georganiseerd door Ellen toonde aan dat van haar selectief doelpubliek (reeds geëngageerd en gemotiveerd) één derde denkt dat meergranen brood zelfs gezonder is dan volkoren. Ook zijn mensen (vaak terecht!) sceptisch tegenover de vraag hoe ‘volkoren’ volkoren nu écht is. Volledige transparantie en duidelijkheid in de sector zelf is dringend nodig. Bakkers kunnen hier een verschil maken in de moeillijke tijden voor hen. Pak uit met de écht gezonde producten en wees hier creatief in.
We concluderen dus dat het bijzonder belangrijk is dat binnen de sector zelf enkele belangrijke werkpunten zijn:
- Volkoren moet écht 100% volkoren zijn. De integrale zemel (of ‘jasje’) moet gebruikt worden. Deze is nét rijk aan vitaminen, mineralen, antioxidanten en de zo belangrijke vezels. En waarom niet nog extra zemelen op zich toevoegen? Dan wordt het product nog vezelrijker en dus gezonder. Bakkers kunnen creatiever hiermee aan de slag gaan. Gezondheid verkoopt ook.
- Volkoren moet bovendien makkelijker én meer toegankelijk zijn. Via nudging technieken moet volkoren ook aantrekkelijker gemaakt worden én gepromoot worden. Het moet duidelijk zijn voor de consument dat integraal volkorenbrood de meest gezonde keuze is.
- Marketing = ‘mark the thing’. Zet volkoren duidelijk in de kijker. Maak gebruik van een duidelijk universeel logo dat enkel op volledig 100% integraal volkoren producten mag gebruikt worden. Less is more, and keep it simple!
Wat kan de rest van de sector doen?
- Duidelijke campagnes rond het belang van integraal volkoren.
- Maak ook gebruik van én TikTok én LinkedIn én Instagram én Facebook. En niet iedereen is vertrouwd met social media. Ook in de winkels, bakkers, foodboxen,.. moet 100% integraal volkoren de norm worden.
- Ook het onderwijs zou een belangrijke rol kunnen spelen. Gewoontes zitten al op heel jonge leeftijd in ons brein vast. Volkoren zou ook in de brooddoos de norm moeten worden.
Het zou ons werk als diëtist makkelijker maken moest iedereen samenwerken. Het Instituut Brood & Gezondheid beloofde alvast werk te maken om alle krachten te bundelen. De week van 26 februari tot 5 maart is trouwens de week van het volkorenbrood.
Hella Van Laer
Vlaamse Beroepsvereniging van Diëtisten
https://www.broodengezondheid.be/gezondheid/volkoren/