Brood is diep ingebakken in de Belgische eetcultuur. Het is al eeuwenlang een voedzaam basisvoedingsmiddel dat een cruciale rol speelt in ons dagelijkse eetpatroon. Toch is brood niet vanzelfsprekend. Al jaren blijkt dat veel Belgen onvoldoende brood consumeren, en ook de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vezels niet halen. Volgens het “Menu van de Toekomst” zouden we moeten streven naar een dieet met meer volkoren granen en plantaardige eiwitten. Dit is het moment om brood stevig ingebakken te houden in onze voedingsadviezen en ervoor te zorgen dat het een centrale plaats behoudt in onze eetcultuur.

Koolhydraten, vezels én eiwitten

Brood, en vooral volkorenbrood, is niet voor niets een belangrijke basis: het is een goede bron van essentiële voedingsstoffen zoals complexe koolhydraten, B-vitaminen, plantaardige eiwitten en mineralen zoals ijzer en (meestal) jodium. En het is bovendien een belangrijke bron van voedingsvezels binnen ons eetpatroon. Het is ook bekend dat volkorenbrood gunstig is voor de gezondheid. En brood is, in vergelijking met veel andere voedingsmiddelen, relatief duurzaam en betaalbaar.

Ondanks de veelzijdige inzetbaarheid van brood, eten Belgen gemiddeld slechts 4 à 5 sneetjes brood per dag. Dat blijkt uit de laatste Voedselconsumptiepeiling (2014-2015). Het Vlaams Instituut Gezond Leven concludeert dat Belgische volwassenen te weinig brood en graanproducten eten.

Veelzijdig in ons dagelijks menu

Traditioneel eten we brood vooral tijdens het ontbijt en de lunch. Maar brood heeft zich inmiddels een weg gebaand naar andere tijdstippen van de dag. Zo is brood gebruikelijker geworden als avondeten, waarmee we de gewoonten van andere culturen volgen. En ook tussendoor wordt weleens een boterham of broodje gegeten om de honger te stillen. Brood is erg geschikt als tussendoortje: het bevat meer goede voedingsstoffen en minder calorieën dan zoete repen of vette snacks, is makkelijk te beleggen en bovendien gemakkelijk te verkrijgen. Aangezien velen van ons nog lang niet aan de aanbevolen hoeveelheid brood komen, is brood ideaal als verantwoord tussendoortje.

Goed voor (darm)gezondheid

In een tijd waarin sterk bewerkte en calorierijke voedingsmiddelen steeds meer de boventoon voeren, is het essentieel om het belang van goede voeding, zoals volkorenbrood, te benadrukken. Het stimuleren van de broodconsumptie kan niet alleen bijdragen aan een betere vezelinname, maar ook aan de algehele gezondheid, inclusief het bevorderen van een divers en gezond darmmicrobioom.

Het is bekend dat voedingsvezels bijdragen aan de gezondheid van onze darmen. Maar Belgen eten gemiddeld 18 gram vezels per dag, waar de richtlijn minimaal 25-30 gram is. Een voeding laag in vezels en juist hoog in vet en suiker, verlaagt de diversiteit van het darmmicrobioom. Hierdoor is het microbioom minder in staat om korte keten vetzuren te produceren en kan het darmslijmvlies aangetast worden waardoor we vatbaarder zijn voor bacteriële darminfecties. Een weinig divers microbioom is bovendien geassocieerd met chronische ontstekingsziekten. Een lage inname van vezels wordt bovendien niet alleen in verband gebracht met diverse (chronische) ziekten ook met cognitieve achteruitgang en de ontwikkeling van psychische stoornissen.

Koester de broodcultuur

Consumenten waarderen brood omdat het lekker, voedzaam en gemakkelijk is. De perceptie van brood is goed, zelfs beter dan in de afgelopen 10 jaar. Brood past bovendien goed bij hedendaagse trends en behoeftes. Zo is brood plantaardig en, in vergelijking met veel andere voedingsmiddelen, relatief duurzaam en betaalbaar.

Brood -en vooral volkorenbrood- heeft dus met recht een prominente rol in elk voedingspatroon verdiend. Laten we daarom het belang van brood koesteren in een veranderend voedingslandschap en de (volkoren) boterham ook omarmen als bron van eiwitten. En ondertussen niet vergeten dat meer brood eten, en vaker kiezen voor volkoren, bovendien een gemakkelijke manier lijkt om het vezeltekort te dichten en ten goede komt aan onze (darm)gezondheid. Die traditionele Belgische broodcultuur is zo verkeerd nog niet.

Referenties

Hoge Gezondheidsraad (2019). Voedingsaanbevelingen voor de Belgische volwassen bevolking met een focus op voedingsmiddelen - 2019. Brussel: HGR; 2019. Advies nr. 9284.

Makki K, et al. (2018). The impact of dietary fiber on gut microbiota in host health and disease. Cell host & microbe, 23(6), 705-715.

Myhrstad, M. C., Tunsjø, H., Charnock, C., & Telle-Hansen, V. H. (2020). Dietary Fiber, Gut Microbiota, and Metabolic Regulation—Current Status in Human Randomized Trials. Nutrients, 12(3), 859.

Willett, W., Rockström, J., Loken, B., Springmann, M., Lang, T., Vermeulen, S., ... & Murray, C. J. (2019). Food in the Anthropocene: the EAT–Lancet Commission on healthy diets from sustainable food systems. The lancet, 393(10170), 447-492.

WIV, 2016. Voedselconsumptiepeiling 2014-2015. Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid, Brussel.