De gemiddelde jodiuminname in België is lager dan de aanbeveling. Aandacht voor de jodiuminname is daarom cruciaal. Door veranderingen in eetpatronen – waaronder een afname van broodconsumptie – staat de jodiuminname bij bepaalde groepen, met name vrouwen in de vruchtbare leeftijd, onder druk. Daar komt bij dat slechts 28% van de Belgen (17% Wallonië, 30% Brussel, 34% Vlaanderen) weet dat brood een belangrijke bron van jodium is.

Waarom jodium onmisbaar is

Jodium is essentieel voor de aanmaak van schildklierhormonen, die betrokken zijn bij de regulatie van de stofwisseling, groei en neurologische ontwikkeling. Vooral voor kinderen, zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven is jodium extra belangrijk voor een goede ontwikkeling van het zenuwstelsel en de hersenen van het (ongeboren) kind. Bij een te lage jodiuminname kan vergroting van de schildklier (krop) ontstaan. Bij kinderen kan een tekort aan jodium zorgen voor groeiachterstand en een verminderd leervermogen. 

De Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) adviseert een dagelijkse inname van:

• 150 µg voor volwassenen
• 200 µg voor zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven.

Momenteel is de gemiddelde jodiuminname bij volwassenen van 18-64 jaar slechts 105 µg.

Brood als belangrijke bron van jodium

Er zijn maar weinig voedingsmiddelen die van nature jodium bevatten. Alleen in zeevis, eieren, zuivelproducten en zeewier zit wat jodium. Daarom adviseert de Hoge Gezondheidsraad om jodiumhoudend zout te gebruiken als vervanging van gewoon keukenzout. Dankzij het Convenant Bakkerszout over de toevoeging van jodiumverrijkt bakkerszout is brood een belangrijke bron van jodium: 22% van de jodiuminname krijgen we binnen via granen en graanproducten, zo blijkt uit de meest recente Voedselconsumptiepeiling.

Jodiuminname onder druk

De consumptie van brood is de afgelopen jaren gedaald, onder andere door de populariteit van koolhydraatarme diëten, glutenvrij eten zonder medische noodzaak, en het idee dat brood 'ongezond' zou zijn. Vooral jongvolwassenen, vrouwen en mensen die bewust kiezen voor biologische of alternatieve voedingspatronen (zoals paleodieet) lopen risico op een lage jodiuminname. Ernstige tekorten zijn zeldzaam, maar suboptimale jodiuminname kan leiden tot een trage schildklierwerking, met bijbehorende klachten als vermoeidheid, gewichtstoename en koude-intolerantie.

• Stimuleer voldoende (volkoren)broodconsumptie, afhankelijk van energiebehoefte.
• Kies voor brood met bakkerszout. Help je cliënt bij het lezen van het etiket of stimuleer ze navraag te doen bij de bakker. 
• Adviseer alternatieve bronnen, zoals zeevis en eieren, als broodconsumptie structureel laag is.
• Overweeg suppletie bij risicogroepen (zoals zwangeren die geen brood eten)