Consumenten zijn steeds bewuster bezig met gezonde voeding en duurzame producten: minder vlees, minder suiker en meer plantaardige producten. Dat sluit aan bij de adviezen van gezondheidsautoriteiten, die een verschuiving van dierlijke naar plantaardige producten aanbevelen.

Ook wordt het vegetarische of veganistische menu steeds populairder, en de eiwittransitie krijgt meer en meer aandacht. Gelukkig hoeft het niet moeilijk te zijn om zowel gezond als plantaardig te eten, volop variatie met groente, fruit, peulvruchten, noten én brood.

Bron van plantaardig eiwit

Bruin- en volkorenbrood passen goed in een gezond én plantaardig voedingspatroon. Klassiek brood bevat geen dierlijke ingrediënten en is dus volledig plantaardig. Voor mensen die kiezen voor meer vegan producten dus zeer geschikt. In bruin- en volkorenbrood zit ijzer en eiwit, voedingstoffen die je anders ook uit dierlijke producten haalt. Daarnaast is brood, veelal een belangrijke bron van jodium.

Een kleine disclaimer: Elke bakker heeft eigen recepturen, daarom is het moeilijk aan te geven dat élk brood volledig plantaardig is. Check daarom altijd goed alle ingrediënten, vraag het na bij de bakker of winkelmedewerker of ga op zoek naar de schapkaart of de ingrediëntenlijst bij een voorverpakt brood. Hartige en zoete broodjes kunnen dierlijke ingrediënten bevatten, zoals ei en boter.

Leverancier van jodium

Met bijna de helft van de inname (49%) vormt de groep “Granen en graanproducten” de belangrijkste voedingsbron van jodium. Het merendeel komt uit brood, aangezien er sinds 2009 een convenant gejodeerd zout bestaat dat bakkers aanspoort zout met een matig jodiumgehalte (15 tot 20 mg/kg) te gebruiken. Dit is echter nog niet algemeen bekend en daarom is het belangrijk om te blijven vermelden dat brood kan bijdragen aan de jodiuminname. Of gejodeerd zout is gebruikt in het brood, kan je nakijken in de ingrediëntenlijst (meestal te vinden op de schapkaart of via de website van het verkooppunt) of door navraag te doen bij de bakker zelf.

Volwaardig voedingspatroon 

Wanneer je meer plantaardig gaat eten, moet je rekening houden met de volwaardigheid van het voedingspatroon. Met name met betrekking tot de inname van bijvoorbeeld ijzer en vitamine B12. Ook eiwitten zijn een belangrijk aandachtspunt. Een volledig plantaardig voedingspatroon vereist tot 30% meer eiwitten dan een voedingspatroon dat dierlijke producten bevat. Daarnaast zijn plantaardige eiwitten soms minder goed verteerbaar en missen ze vaak één of meer van de essentiële aminozuren die wel in dierlijke eiwitten voorkomen.

Verschillende plantaardige eiwitbronnen kunnen elkaar uitstekend aanvullen. Granen leveren bijvoorbeeld met name methionine en zijn arm aan lysine. Bij peulvruchten is dat net andersom. De combinatie van verschillende plantaardige eiwitbronnen levert voldoende essentiële aminozuren, bijvoorbeeld volkorenbrood met een spread van peulvruchten (kikkererwten, linzen etc.).

Positief voor mens en planeet

Een gezonde en duurzame voeding is belangrijk voor zowel ons als de planeet. Onderzoek van de Wereldgezondheidsorganisatie laat zien dat een voedingspatroon gebaseerd op voornamelijk plantaardige voeding kan bijdragen aan een gezonde leefstijl. Weinig bewerkte plantaardige voeding bevat ook een lagere hoeveelheid zout, verzadigd vet en toegevoegde suiker, en draagt zo bij aan preventie van chronische ziekten en vroegtijdig overlijden.

Naast de gezondheidsvoordelen is plantaardig eten ook beter voor het milieu. Door het verminderen van vlees- en zuivelconsumptie en het verhogen van de inname van plantaardige producten, zoals brood, kan de milieubelasting al verlaagd worden. Volkorenbrood kan daarom een belangrijke rol spelen in de eiwittransitie en bijdragen aan gezonde verduurzaming.

Broodnodige basis

Volkorenbrood is een basisvoedingsmiddel dat een belangrijk onderdeel vormt van een gezonde en duurzame voeding en bovendien een scala aan voedingsstoffen levert tegen een kleine prijs.

Of je nu voluit kiest voor een plantaardig voedingspatroon, opteert voor flexi, gedreven sport of een paar kilootjes wilt verliezen, volkorenbrood verdient een prominente rol in elk voedingspatroon. Het eten van slechts drie sneetjes volkorenbrood per dag verlaagt de kans op chronische ziektes. Die gunstige effecten worden toegeschreven aan de combinatie van vezels, nutriënten en bioactieve stoffen uit de hele graankorrel. Een overstap van geraffineerde graanproducten naar volkoren graanproducten is een haalbare stap in de juiste richting.

Tips voor plantaardig broodbeleg 

Op brood hoort beleg. Er zijn diverse plantaardige opties voor broodbeleg: hummus, 100% pindakaas, noten- of peulvruchtenpasta, groentespreads, tapenades, plakjes fruit en rauwkost. Tahin - een sesampasta uit de Arabische keuken - is ook een veelgebruikt product door veganisten. Er komen bovendien steeds meer vegetarische of veganistische alternatieven op de markt. Dit maakt het gemakkelijk om af te wisselen en te genieten van een gezond en duurzaam voedingspatroon.

Bronnen:

Lebacq T. & Teppers E. Jodium. In: Bel S, Tafforeau J. (ed.). Voedselconsumptiepeiling 2014-2015. Rapport 4. WIV-ISP, Brussel, 2016.

NICE, 2023. Eiwitbronnen in een gezonde en duurzame voeding. Geraadpleegd op 20 maart 2023 via https://www.nice-info.be/nutrinews/eiwitbronnen-in-een-gezonde-en-duurzame-voeding

Hoge Gezondheidsraad (2019). Voedingsaanbevelingen voor de Belgische volwassen bevolking met een focus op voedingsmiddelen - 2019. Brussel: HGR; 2019. Advies nr. 9284.

Hoge Gezondheidsraad (2021). Vegetarische voeding - samenvatting - Brussel. HGR; 2021. Advies nr. 9445.

WholEUGrain 2021.Whole Grain: definition, evidence base review, sustainability aspects and considerations for a dietary guideline. Lourenço S. (Ed.). WholEUGrain: Copenhagen.

World Health Organization. (2021). Plant-based diets and their impact on health, sustainability and the environment: a review of the evidence: WHO European Office for the Prevention and Control of Noncommunicable Diseases.

Vlaams Instituut Gezond Leven (2023). Vegetarisch dieet: hoe doe je dat gezond? Geraadpleegd op 20 maart 2023 via https://www.gezondleven.be/themas/voeding/di%C3%ABten-en-voedingspatronen/betrouwbaar-en-gezond-dieet/vegetarisch-dieet